Een saga van ondoorzichtigheid en onwil

Het bizarre verhaal van de analyse die wij probeerden uit te voeren met het Lareb

De aanleiding

In deze bijdrage rapporten wij over het bizarre beloop en de uiteindelijke uitkomst van een mogelijke data-analyse die wij probeerden uit te voeren in samenwerking met het Lareb. Deze analyse had betrekking op het onderzoek naar oversterfte en coronavaccins. Aanleiding om hierover de publiciteit te zoeken was de volgende e-mail van Lareb-directeur Agnes Kant die op 6 maart 2025 online verscheen (zowel op LinkedIn als op X).

Bovenstaand bericht werd verstuurd enige tijd nadat wij gesproken hadden met vertegenwoordigers van het RIVM, CBS en Lareb, en op een moment dat wij nog via e-mail met het Lareb correspondeerden over een mogelijke data analyse. Wij hebben zowel Agnes Kant als Eugène van Puijenbroek gevraagd of deze mail authentiek is, maar op die vraag hebben ze nooit gereageerd. De mail was en is voor ons onbegrijpelijk.

De achtergrond en het beloop van onze gepoogde samenwerking met het Lareb zijn illustratief voor het feit dat overheids- en gezondheidsinstanties onderzoek naar de veiligheid van de vaccins frustreren, en wij vinden het belangrijk hierover te rapporteren aan breder publiek. Om aan te tonen dat Agnes Kant in haar mail de waarheid geweld aandoet is het nodig te citeren uit de mailwisselingen met Eugène van Puijenbroek.

Wat is er aan de hand?

Alle studies naar coronavaccinatie en oversterfte in Nederland tonen onlogische en bizarre resultaten. Op basis van ons eigen onderzoek formuleerden wij de hypothese dat deze onlogische resultaten het gevolg kunnen zijn van onder meer een probleem met onderliggende data, namelijk dat mensen die kort na vaccinatie overleden disproportioneel vaak niet werden opgenomen in de vaccinatie database (CIMS), en dus als “ongevaccineerd” werden gelabeld. Dit heet ‘misclassificatie bias’ (zie ook link). In januari 2025 voerde wij hierover een inhoudelijk gesprek met wetenschappers en vertegenwoordigers van het RIVM, het CBS en Lareb, tijdens een bijeenkomst op het RIVM.

Wij stelden, als een van de vervolgstappen, het volgende eenvoudige onderzoek voor. Bij het Lareb zijn bijna 700 overlijdens gemeld na coronavaccinatie, en wij wilden onderzoeken of deze allemaal terug te vinden zijn in de CIMS database.

Aanvankelijk leek er vanuit het Lareb bereidheid te zijn om dit samen met ons uit te zoeken, maar na een aantal weken veranderde dat abrupt. Het onderzoek kon volgens Lareb niet worden uitgevoerd omdat veel van die overleden personen destijds niet konden worden gekoppeld aan registraties in de vaccinatie database. Dat raakt precies de kern van onze vraag, en kan ondersteuning zijn voor de misclassificatie hypothese. Maar dat wilde Lareb niet langer overwegen. Ondanks herhaaldelijke verzoeken weigerde het Lareb om hun data, of samenvattende kerncijfers die daarop betrekking hebben, met ons te delen. Enkele dagen later verscheen bovengenoemde mail van Agnes Kant online, waarin zij een derde partij ervan verzekerde dat het Lareb nooit enige intentie had om met ons samen te werken. Laten we kijken wat er precies is gebeurd.

Wat is er gebeurd, in detail?

Als je naar de data kijkt tonen alle onderzoeken naar oversterfte en coronavaccinatie hetzelfde vreemde resultaat: er zou extreme oversterfte zijn bij ongevaccineerden en extreme ondersterfte bij gevaccineerden. Als je deze data at face value neemt, dan zouden coronavaccins een soort ‘levenselixer’ zijn, die evenveel (of zelfs nog meer) bescherming bieden tegen kanker als tegen Covid-19, terwijl periodes van oversterfte juist vaak samenvallen met de vaccinatiecampagnes (óók in periodes waar weinig of geen Covid-19 heerste). Ons onderzoek liet zien dat die zogenaamde ‘bescherming’ het sterkst is in de eerste weken na vaccinatie. Dat kan natuurlijk geen reële bevinding zijn. Alle mogelijke verklaringen doorlopend hielden wij twee mogelijkheden over:

1. Als mensen die op het punt staan te overlijden niet worden gevaccineerd lijkt het alsof het vaccin beschermt tegen overlijden – dit heet het healthy vaccinee effect (HVE) en is een bekende en verraderlijke vorm van statistische ‘confounding’ (vertekening).

2. Als de vaccins van mensen die kort na hun vaccinatie overlijden disproportioneel vaak niet worden geregistreerd lijkt het alsof er bescherming is tegen overlijden kort na vaccinatie – dit heet ‘misclassificatie’.

Dat mogelijkheid 1 een rol speelt weten we zeker. Voor mogelijkheid 2 hebben we (meerdere) sterke aanwijzingen, die we bespraken in dit artikel. Het is belangrijk om te weten hoe dit zit, want dergelijke artefacten maskeren het daadwerkelijke effect van vaccinatie, dat eventueel alsnog negatief zou kunnen zijn. De oorspronkelijke trials hebben niet gekeken naar de effecten op de totale sterfte en we zijn aangewezen op dit soort retrospectieve observationele studies.

Het Lareb beschikt over unieke data die iets (hoewel ook niet definitief) kunnen zeggen over die tweede hypothese – namelijk of personen die overleden na vaccinatie disproportioneel vaak als ongevaccineerd werden geclassificeerd. Tijdens het overleg met het Lareb, RIVM en CBS (op 20 januari 2025) hebben wij dit voorgesteld. Kort daarna (27 januari 2025) kregen wij een mail van Eugène van Puijenbroek, senior medewerker van het Lareb, die bij het overleg aanwezig was en die wordt genoemd in de mail van Kant. Hij bevestigt zijn bereidheid om er naar te kijken:

“We bespraken vorige week woensdag de mogelijkheid tot een vergelijking van vaccinatiestatus in de meldingen bij Lareb en de meldingsgegevens met die in CIMS. Concreet is dus de vraag of, en zo ja hoe vaak, we tegen situaties aangelopen zijn waar melders aangeven gevaccineerd te zijn, maar deze gegevens niet teruggevonden konden worden in CIMS. Dit laatste kan zijn omdat er geen toestemming is geweest gegevens te delen. […] Kunnen jullie kunnen bevestigen of bovenstaande interpretatie juist is? Ik moet hiervoor even afstemmen met degene die indertijd de check op de bathnummers gedaan heeft, in welke gevallen CIMS geraadpleegd werd en welke gegevens hierover vastgelegd zijn. In verband met haar afwezigheid lukt me dit helaas niet voor de week van 10 feb.”

Hieronder ons antwoord aan hem waarin wij de onderzoeksvraag nog eens expliciet voorlegde, op 28 januari 2025:

“Bedankt voor je mail. In essentie een juiste interpretatie. In eerste instantie denk ik dat het goed is om vooral te kijken naar de gemelde overlijdens na coronavaccinatie.

We weten dat ongeveer 7% van de gevaccineerde personen niet in CIMS zijn geregistreerd, hoewel dit ook nog hoger zou kunnen liggen. Een deel van deze mensen zijn ongeregistreerd omdat ze zelf hebben aangegeven niet in CIMS te willen worden opgenomen. Echter er zijn data die laten zien dat er ook mensen ontbreken in CIMS die wel toestemming hebben gegeven; er zijn dus andere (systeem) redenen voor de ontbrekende gegevens. Deze wel gevaccineerde, maar ongeregistreerde personen worden toegevoegd aan de “ongevaccineerde” groep. De analyses van het RIVM (Werkhoven et al) en Nivel maken de aanname dat het sterfte patroon van de ongeregistreerde gevaccineerde groep hetzelfde is als wel-geregistreerde gevaccineerde groep. Maar dit hoeft niet het geval te zijn, als kwetsbare mensen of mensen die overleden na vaccinatie vaker ni et juist werden geregistreerd kan er spraken zijn van misclassificatie bias. De gegevens van Lareb zouden inzicht kunnen geven. Je zou verwachten dat meldingen van overlijdens na vaccinatie in ~93% van de gevallen terug te vinden zijn in CIMS. Als dat percentage veel lager ligt dan suggereert het dat er bias speelt.”

Er komt diezelfde dag nog een antwoord:

“Ik kom zsm bij je terug wat mogelijk is.”

Op 26 februari 2025 krijgen wij een volgend antwoord van het Lareb met betrekking tot de initiële onderzoeksvraag – over het aantal overlijdens dat terug te vinden was in CIMS:

“Zoals aangegeven hebben we eerder al eens gekeken naar het percentage geslaagde koppelingen met CIMS op basis van de opgegeven BSN en opgegeven vaccinatiedatum om het batchnummer te achterhalen. Het deel van de aanvragen waarbij het gelukt was het batchnummer te achterhalen was weliswaar voldoende voor het doel waarvoor we het wilden gebruiken, maar bleek toch wat kleiner dan we verwacht hadden.”

Ofwel, toen het Lareb destijds (in 2021 en 2022) probeerde om de gemelde overlijdens na vaccinatie terug te vinden in de database, bleek dit vaker dan verwacht niet mogelijk.

Er worden geen getallen gegeven, maar de mail suggereert dat het dus in meer dan de verwachte 7% van de gevallen niet was gelukt. Dit lijkt een onderbouwing voor onze hypothese dat er sprake kan zijn van aanzienlijke misclassificatie. De mail van het Lareb bevat echter geen enkele erkenning (meer) in die richting. Volgens hen wordt de bevinding wellicht verklaard doordat de melders een verkeerde vaccinatiedatum hadden opgegeven. Afhankelijk van de methode die zij hebben gebruikt kan dat, maar het lijkt ons ook minder waarschijnlijk. Lareb geeft zelf aan dat zij een marge aanhielden rondom de opgegeven vaccinatiedatum, en we weten dat de meeste gemelde overlijdens heel kort na vaccinatie plaatsvonden (zie de grafiek hieronder). Daarnaast was iedereen in bezit van een papieren of digitaal vaccinatiebewijs, iets wat door artsen en/of nabestaanden die de melding deden eenvoudig te controleren was. Het lijkt ons dus onwaarschijnlijk dat grote aantallen van de opgegeven vaccinatiedata extreem zouden afwijken.

Bron: Overlijdens na Covid-19 vaccinatie

Helaas heeft Lareb geen BSN-nummers meer van de meldingen en kunnen we de koppeling met CIMS niet opnieuw maken. Maar ook als het geen definitief antwoord geeft, is deze bevinding belangrijke informatie die wijst op misclassificatie. Wij wilden dit nader bestuderen.

Maar dan lijkt de samenwerking plotseling stuk te lopen: er komt geen enkele reactie meer van het Lareb op onze verzoeken tot verdere informatie (27 februari 2025 en 6 maart 2025). Een week later verschijnt op LinkedIn de eerdergenoemde post van een derde partij – die geen enkele relatie heeft tot het onderzoek – met een mail die van Agnes Kant afkomstig zou zijn.

Zoals gezegd ontkennen Agnes Kant en Eugene van Puijenbroek niet dat de mail van hen afkomstig is. Op de vraag wat er dan onjuist was aan ons verslag van de bijeenkomst op het RIVM komen wel twee punten naar voren. Ten eerste zouden wij onduidelijk zijn geweest over wat precies werd besproken:

“Wat betref jullie inhoudelijke linked-in bericht staat er dat ‘De vertegenwoordigers van het RIVM bevestigden dat zij ons rapport hadden gelezen, en dat ze er geen fouten in hebben gevonden.’ Dit is veel te algemeen gesteld en is daarmee onjuist. Tijdens de bijeenkomst vooral gesproken over het HV effect en niet over het rapport in brede zin.”

Dat klopt deels. Het is waar dat wij voornamelijk Hoofdstuk 6 (de analyse van de CBS microdata waaruit deze specifieke kwesties volgen) met het Lareb, RIVM en CBS hebben besproken. Maar, daarin hebben wij het niet alleen gesproken over het healthy vaccinee effect, maar ook zeer nadrukkelijk over misclassificatie bias en andere punten die aan bod komen in dat hoofdstuk.

Ten tweede suggereren zij dat het Lareb alleen met ons samen wilde werken als ook het RIVM betrokken zou zijn:

“[...] dan zou dit onderzoek op basis van Lareb (en evt. RIVM) data plaatsgevonden hebben. De suggestie wordt nu gewekt dat dit een exclusieve samenwerking zou zijn tussen jullie en Lareb, maar hier zou vanzelfsprekend iedereen bij betrokken zijn.”

Het is vreemd dat het Lareb – een onafhankelijke organisatie – alleen na toestemming of met medewerking van het RIVM andere onderzoekers van informatie zou willen voorzien. Maar vooral was het RIVM wél betrokken; wij wilden hen graag als partner bij een ZonMw aanvraag om dit extra onderzoek te steunen, en het RIVM was voortdurend bij de mailwisseling betrokken.

Wij hebben wij op 14 maart, en nogmaals op 24 maart 2925 per mail de volgende zeer concrete vraag aan het Lareb gesteld:

“Hoeveel van de 683 overlijdens na coronavaccinatie die bij het Lareb werden gemeld tussen 1 jan 2021 en 18 feb 2022 konden niet worden gekoppeld aan een vaccinatie in CIMS?”

Dit was hun reactie per mail op 24 maart:

“Zoals als eerder aangegeven kunnen we helaas géén betrouwbare data leveren van het aantal geslaagde koppelingen. Het willens en wetens aanleveren van onbetrouwbare en daarmee onbruikbare data draagt niet bij aan verantwoorde wetenschap en zie ik dan ook niet als een wetenschappelijke vraag.”

Hierin wordt voorbijgegaan aan opties om verdere duidelijkheid te verkrijgen en onze taak als wetenschappers om die onzekerheid mee te nemen in onze verdere analyse – hetgeen wij in dit artikel zeker hebben gedaan. Wij reageerden tenslotte als volgt:

“Niemand zegt dat deze data beslissend zal zijn, maar elke informatie is nuttig. Mag ik je nogmaals vriendelijk verzoeken die data met mij te delen, met zo je wilt een beschrijving erbij over welke onzekerheden daar volgens jou bij horen? ”

Hierop hebben wij geen reactie meer ontvangen.

Tot slot

De lezer kan nu zelf bepalen wat hij/zij vindt van de mail van Agnes Kant waar we mee begonnen. Het Lareb blokkeert een onderzoek waarvoor data beschikbaar zijn en dat verdere duidelijkheid kan geven. De verwijzing naar onzekerheid is een gotspe. Vergelijk dit bijvoorbeeld met de manier waarop het RIVM, het CBS, het Nivel en het UMCU stellige conclusies trokken over de oversterfte in hun rapportages, op basis van data met ernstige bias en grote onzekerheid. Zij hebben dit zonder enige nuancering, wijsheid, interpretatie of context aan de politiek en Nederlandse bevolking gecommuniceerd. Dat was volgens ons absoluut wetenschappelijk onverantwoord. En dan zou nu de data opeens te onzeker zijn?

Er is onafhankelijk onderzoek nodig om de vragen rondom de Nederlandse oversterftedata op te helderen. Wij hebben opnieuw ervaren hoe makkelijk dat door officiële instanties wordt geblokkeerd – en het Lareb is nota bene een waakhond voor vaccinveiligheid. Wij vinden het belangrijk dat burgers dit allemaal weten. Wanneer neemt de politiek haar verantwoordelijkheid?

Wil je op de hoogte blijven?

Het delen van kritische wetenschap via sociale media wordt steeds lastiger. Heb je interesse in ons werk en wil je het blijven volgen, klik op “subscribe” (gratis), dan krijg je een e-mail als wij iets nieuws publiceren.